Meer informatie
Het onderzoek voor de uitbreiding van bedrijvenpark Medel is het grootste archeologisch onderzoek in de Betuwe sinds de aanleg van de Betuwelijn eind jaren ’90.
De opgravingen duurden van november 2016 tot september 2017. De opgraving is ook bijzonder, omdat die zo omvangrijk was. Zelden krijgen archeologen de kans zo veel terrein om grafheuvels heen op te graven. Ze kwamen zo veel meer te weten dan gebruikelijk. Er werden meer dan 1 miljoen vondsten opgegraven.
Na jaren onderzoek deden de archeologen in 2023 deze spectaculaire ontdekking.
Heiligdom
Het heiligdom was in totaal vier voetbalvelden groot. De belangrijkste elementen op het terrein zijn drie grafheuvels van aarde waarin mensen begraven waren.
De grootste heuvel had een doorsnede van 20 meter en diende als een soort zonnekalender. Rond de grootste heuvel lag een ondiepe greppel met verschillende doorgangen. Op bepaalde dagen scheen de zon recht door die doorgangen op de heuvel. De belangrijkste dagen waren 21 juni, de zomerwende (langste dag) en 21 december, de winterwende (kortste dag).
Op de plekken waar de zon recht door de openingen scheen, vonden archeologen ook offers. Skeletten van dieren, maar ook schedels van mensen en waardevolle spullen zoals een bronzen speerpunt.
Artist impression 4000 jaar oud heiligdom Tiel (Alexander van de Bunt)
Grafheuvels
Op het terrein begroeven de mensen ook hun doden, ook buiten de heuvels. Archeologen vonden de resten van meer dan 80 mensen, sommigen begraven, anderen gecremeerd. Deze overledenen moeten een belangrijke rol in de rituelen hebben gespeeld.
Wat zijn grafheuvels?
Een grafheuvel is een heuvel die door mensen is gemaakt als begraafplaats. Grafheuvels komen in grote delen van Europa voor in allerlei soorten, maten en materialen, over een periode van vele duizenden jaren.
De grafheuvel gebruikten mensen voor het begraven van één of meerdere personen. De persoon voor wie de grafheuvel is gebouwd ligt meestal onder de heuvel, in het midden. Vaak gebruikten mensen de grafheuvel later voor het begraven van andere overleden mensen.
Hoeveelheid grafheuvels
In Tiel zijn drie heuvels gevonden. De grootste heuvel van de drie is maar liefst 800 jaar gebruikt om mensen in te begraven. Er lagen mannen, vrouwen en opvallend veel kinderen in de heuvel begraven.
Archeologen denken al langer dat grafheuvels ook gebouwd en gebruikt werden voor rituelen en vieringen. Het onderzoek in Tiel bewijst dat dit inderdaad het geval is.
Kraal uit omgeving Irak
In het oudste deel van het grafveld lag een glazen kraal. Dit is de oudste glazen kraal ooit in Nederland gevonden. Wat de kraal nog extra bijzonder maakt, is dat de kraal van ver komt. Namelijk helemaal uit Mesopotamië. (nu o.a. Irak). Het laat zien dat de bewoners van dit gebied 4.000 jaar terug al contact hadden met mensen bijna 5.000 kilometer verder weg.
